Polipy i Meduzy

Polip
Bezpłciowe stadium rozwojowe albo forma życiowa typu parzydełkowców. Jest to najczęściej spotykana forma morfologiczna stułbiopławów (Hydrozoa). Koralowce jako Ametagenetica występują tylko w tej postaci - antopolipa, podczas gdy u Metagenetica występuje też druga, płciowa postać: meduza. Polipy prowadzą zazwyczaj osiadły tryb życia, rzadziej są wolnożyjące. Mogą być pojedyncze lub kolonijne. Tworzą także kolonie polimorficzne.

Polipy mają postać wydłużonego, cylindrycznego worka. Do podłoża przytwierdzone są tzw. biegunem aboralnym. Po przeciwleglej stronie znajduje się otoczony wieńcem czułków, otwór gębowy oddzielający jamę gastralną (jamę chłonąco-trawiącą) od środowiska zewnętrznego.

Ściana budująca ciało polipa zbudowana jest z dwóch warstw komórek: zewnętrznej (ektodermy) i wewnętrznej (endodermy) zwanej też gastrodermą. Pomiędzy obiema warstwami znajduje się mezoglea - galaretowata substancja o różnej grubości pełniąca rolę błony podstawnej.

Polip rozmnaża się bezpłciowo poprzez strobilizację i pączkowanie, rzadziej rozmnaża się płciowo.

Meduza

Jedna z dwóch form morfologicznych parzydełkowców. Pojawiła się na naszej planecie nie wcześniej niż 580 milionów lat temu. Jest swobodnie unoszona przez toń morską. Płciowa postać krążkopławów i niektórych stułbiopławów. Ma kształt parasola. Z zapłodnionych jaj meduzy rozwija się planula, a z niej polip. Meduza oddycha całym ciałem. W swoim galaretowatym ciele ma aż 24 oczy. Jad z jej parzydełek może powodować pękanie czerwonych krwinek.

 Meduzy dzielą się na:

-  scyfomeduzy 

- hydromeduzy, 

- kubomeduzy.

Przykład scyfomeduzy to chełbia modra.

Ciało chełbi modrej jest galaretowate i przejrzyste ponieważ w 95% składa się z wody. Na obwodzie ciała chełbi występują ciałka brzeżne (ropalia) odbierające bodźce ze środowiska, np. światło. Otwór gębowy służy meduzie do spożywania pokarmu, a jednocześnie do wydalania go. Kiedy meduza nie strawi całego pobranego pokarmu, wydala go tym samym otworem. Wokół otworu gębowego znajdują się cztery płaty gębowe – ramiona. Ramiona zaopatrzone są w komórki parzydełkowe, zaś w nich występuje substancja parząca, która umożliwia chełbi obronę i zdobywanie pokarmu. Przez to, że meduza w większości składa się z wody, jej życie na lądzie byłoby niemożliwe. Kiedy meduza zostaje wyrzucona na brzeg, zostaje osuszona przez słońce.

Meduza rozmnaża się płciowo. Osobniki męskie wytwarzają plemniki, natomiast żeńskie – komórki jajowe. Kiedy dojdzie do połączenia się komórki z plemnikiem, tworzy się larwa – planula, która osiada na dnie. Z niej tworzy się polip (pokolenie bezpłciowe), który rozwija się powoli. Kiedy polip rozwinie się w pełni, składa się krążków, czyli będzie strobilą. Drogą strobilizacji (odrywania się w wyniku poprzecznych podziałów) odrywają się efyry, czyli młode meduzy.

Kiedy meduza jest atakowana z zewnątrz, to aby chronić swoje potomstwo, wyrzuca je na dno, a sama staje się ofiarą ataku. Spoczywające na dnie miliony małych polipów czekają na zapłodnienie przez samca. Jeżeli samica nie będzie mogła długo znaleźć sobie odpowiednich warunków, zdolna jest oczekiwać z porodem jajeczek nawet pół wieku.

Rodzaje parzydełek:

• penetranty – wbijają się w ciało ofiary i wstrzykują substancję parzącą, są to ostro zakończone nici;

• glutynanty – długie nici, pokryte lepką substancją, unieruchamiają ofiarę, przylepiając do niej wiele tych parzydełek; biorą również udział w transporcie biernym polipa, przyczepiając nici do poruszającego się obiektu;

• wolwenty – krótsze nici, zaplątujące ofiarę.

Drugim przykładem meduzy może być żeglarz portugalski.

Wśród jamochłonów zamieszkujących powierzchnię wody najlepiej widoczne są bąbelnice, należące do rurkopławów. Ich pływające pęcherze mają jaskrawe kolory: niebieskie, fioletowe, purpurowe. Z powodu tych kolorów, przypominających barwy średniowiecznych statków portugalskich, bąbelnica otrzymała nazwę żeglarz portugalski. Wierzchnia część pęcherza ma postać grzebienia, który spełnia funkcję żagla. Za jego pomocą bąbelnica przemieszcza się w wodzie. U dołu pęcherza o średnicy 20 cm znajdują się polipy oraz zwisają liczne nici chwytne długości 30 metrów. Nici te są wyposażone w jadowite parzydełka. Siła jadu bąbelnicy jest tak duża, że człowiek, który dotknie nici wyrzuconych na brzeg, doznaje poparzenia, któremu towarzyszy silny ból. Znane są także przypadki śmiertelne.